خانه

پیشینه

انجمن مطالعات تاریخ شفاهی ایران یک نهاد پژوهشیِ غیر انتفاعی و غیر دولتی و غیر سیاسی و غیر مذهبی

است که در سال 1379 خورشیدی (2000 میلادی) در دادگستری شهر برلین پایتخت جمهوری آلمان فدرال به عنوان

یک انجمن پژوهشی تاریخ شفاهی ایران Forschungsverein für iranische mündliche Geschichte e.V. به ثبت

رسیده است.

پیش از تأسیس انجمن یاد شده، پیشینه فعالیت مان در رابطه با گفت و گوهای تاریخ شفاهی بر می گردد به ژانویه

سال 1985. در زمستان آن سال، نخستین گفت و گوی تاریخ شفاهی با ضبط داستان زندگی (Life Story) مردی

شروع شد که نزدیک به 25 سال از عمرش در زندان های رژیم شاه سپری شده بود. چهار سالی از انقلاب بهمن

1357 نگذشته بود که او این بار، ناگزیر شد، راه تبعید سیاسی را برگزیند. روزی به تصادفی در اداره صلیب سرخ

شهر پراگ با او برخوردم کردم. او چون من به آن جا آمده بود تا مخارج معاش ماهانه اش را دریافت کند. در آن جا بود

که با هم آشنا شدیم و بزودی، در غربت به دوستی صمیمانه ای رسید. نام مستعار او «سُورَن» بود و نام واقعی

اش «غنی». در این زمان بود که قرار گذاشتیم با روش گفت و گو، داستان زندگی او را روی نوار ضبط صوت، ضبط

کنم. وقتی روزی قرار شد که کار گفت و گویمان و ضبط خاطراتش را شروع کنیم، متأسفانه، توان مالی خرید

نوارهای کاست ضبط صوت وجود نداشت. خوشبختانه به راه حلی رسیدم: داستان زندگی او را از کودکی با روش

گفت و گو تا دوره مهاجرت سیاسی روی نوارهای کاست آهنگ های موسیقی- که واقعاً آن ها را بسیار دوست می

داشتم- ضبط کردم تا مبادا، فرداروزی با وی دفن شود.

یازده سال بعد، در ژوئن 1996 (1375 خورشیدی) برای سخنرانی در نهمین کنفرانس بین المللی تاریخ دانان

شفاهی که در دانشگاه گوتنبرگ (سوئد) تشکیل شده بود دعوت شدم. در آن جا درباره فعالیت ده ساله ام تا آن

زمان که نتایج آن از جمله تهیه حدود 270 ساعت فیلم تاریخ شفاهی از گفت و گوها با 28 نفر خاطره گو بود، و نیز

درباره متدلوژی و تجربه هایم از آن دوران و از جمله به تجربه نخستین کارم که داستان زندگیِ «غنی» را در پراگ

روی نوار آهنگ های موسیقی ضبط کرده بودم، اشاره ‌داشتم.

داده های آماری از ترکیب خاطره گویان در مجموعه تاریخ شفاهی

از داستان نخستین گفت و گوی تاریخ شفاهی حمید احمدی (بنیانگذار و مدیر کنونی انجمن مطالعات تاریخ شفاهی

ایران) در زمستان سال 1985 با غنی بلوریان در پراگ، اکنون پس از گذشت 30 سال در سال 2015، ترکیب کنونی

خاطره گویانی که در برنامه تاریخ شفاهی شرکت کرده اند عبارت است از:

- تعداد خاطره گویان در این برنامه شامل 115 نفر

- فیلم تاریخ شفاهی تهیه شده از 115 نفر خاطره گو بالغ بر 1100 ساعت

- 54 نفر از این مجموع خاطره گویان دارای تألیف یا نگارش کتاب جمعاً شامل 722 عنوان کتاب به زبان های فارسی،

انگلیسی، آلمانی، فرانسه و روسی

- 67 نفر از این مجموعه دارای سابقه زندانی سیاسی در ایران، عراق، اتحاد جماهیر شوروی سابق و جمهوری

فدرال آلمان از سال 1316 خورشیدی تا 1372 خورشیدی و جمعاً 632 سال زندانی سیاسی

- 40 نفر از این مجموعه دارای تحصیلات ناتمام دانشگاهی و 7 نفر در سطح دیپلم متوسطه یا دوره دوم دبیرستان و

68 نفر دارای تحصیلات دانشگاهی (30 نفر لیسانس و فوق لیسانس و 31 نفر عنوان دکتری و 7 نفر عنوان

پروفسوری)

- 15 نفر از این مجموعه از قشر خانواده های مرفه جامعه زمان خود، 49 نفر از قشر متوسط و 51 نفر از قشر

فرودستان برخاسته اند.

- سن شرکت کنندگان در این برنامه تاریخ شفاهی در مقطع گفت و گو بین 29 تا 92 سال

- 115 نفر خاطره گویان در این مجموعه تاریخ شفاهی در طول نزدیک به یک قرن از سال 1919 تا 2015 میلادی در

110 تشکل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، سیاسی- مسلحانه، ادبی، علمی، دانشگاهی، نظامی، زنان،

دانشجویی، مذهبی، کانون وکلاء، حقوق بشری، سندیکایی، شورایی، تعاونی، کارگری، دهقانی، روزنامه نگاری،

تئاتر، سینما، گویندگی در برخی رادیوهای برونمرزی، انرژی اتمی و ... فعالیت داشته اند یا فعالیت برخی ها به

گونه‌ای منفرد بوده است. بیشتر بخوانید